Yusuf Meral
1-Hâlifelerinden birisi:Hazretin Mürşîd-i ekremiŞeyh Abdülmecîd Şirvânî’nin
büyük oğlu Şeyh Veliy-üd-din Efendi’dir.Peder-i mükerremleri Allah yolunda ehl-ü emvalini Şirvânda terk ile Rûm’a hicret ettiklerinde, iki mahdum-i âlîsî, Veliy-üd-din ve Mehmed Efendileri de beraber getirmişlerdi. Peder-i âlîlerinin irtihalinden sonra Veliy-üd-din Efendi’yi şeyhimiz terbiye ve irşâdla icazet verip,Zile ve nevahîsi halkını Allaha davete memur ettiler.Âlim,fâzıl,son derece afif, haram veşüpheli şeylerden çok sakınır, müstakim,kimseden korkup çekinmez,kavî himmetli,sahî tabiatlı bir zât idi.Zâlim ve fâsıklar kendisinden korkar,zulüm yapamazlardı.Hazaret ile birlikte “Eğri” gazasına iştirak ve hakkıyla cihâd etmişti.Gazadan avdetinde Allah onu garib ve şehîd olarak pederine kavuşturdu.Allah cümlesine rahmet eylesin.
2-Hazretin kibâr-ı hülefâsından biri de,Azîzin büyük biraderleri amucamuz Şeyh Muharrem Efendi’nin mahdumu,”Şeyhi” lakabı ile anılan Şeyh Abd-ül-Mecîd Efendi’dir. Şeyh Şirvânî Hazretlerinin irtihâlî sırasında dünyaya gelmişti.
3-Birisi dahî Muhyiddin Efendi’dir. “Muhy-il-kemâlât” lâkabı ile meşhur olmuştur. Hamideli’ndendir.Âlim,fâzıl,fasih ve beliğ bir zâttır.Hazrete çok zaman hizmet edip feyzini ne nâsibini almışmecmâ’-ül-bayreyn’dir.Hazret hilâfet vererek İstanbul’a gönderdi.Şimdi orada sünnet ve tarikatı ihya etmektedir. Bu sebeble Muhy-il-kemâlât lâkabını almıştır.
4-Birisi de Mevlânâ Abd-ül-hayy-il Kayseri’dir. Kâmil,fâzıl,erbâb-ı fünûndan mütebahhir bir zâttır. Uzun müddet kadılıklarda bulunduktan sonra,tasavvufa rağbet ve rücu ile hazretin hizmetine geldi.Sinninin ilerlemiş olmasına rağmen mücâhede ile sufiyye libâsını giymişti. Hazret hilâfet ve irşâda icazet vererek beldesi olan Kayseri’ye gönderdi.Halen orada talibini irşâd etmektedir.Allah zevkini ziyâde etsin.
5- Mevlânâ Alâeddin: Âlim,âmil,fâzıl bir zât idi.İlk halîfelerdendir. Hazret O’nun zühd ve takvasından çok memnun idi. Bazen hazretin emri ile kürsüsünde va’z eder ve hazret bir yere gidince makamına O’nu bırakırdı. Mevârd-i kavimden tatmış,nasib ve zevk almıştı. Hazretten evvel irtihâl etti. Allah rahmet eylesin.
6- Muhyid-din Dârendevî’:Şeyh-i kâmil Hamid-üd-din’in ahfadındandır. Muttaki, sâlih ve temiz bir zâttır. Hazrete hayli zaman hizmet etmişti. Hilâfet verip, Dârende’ye gönderdi. El’an orada ceddinin sünnetini ihya ve talibini irşâd etmektedir.Allah kuvvet versin.
7-Mevlânâ Sinan Hâlife:Âlim,Fâkıh,mütevenf,saf,doğru sözlü,güzel huylu,”bakiyyet-ül-selef”, Hak’tan ayrılmaz bir zâttır. Hazrete onsekiz sene hizmet etti.Hilâfetnâme yazarak haymenişin (göçer evli) Türk aşiret ve oymaklarını davet ve irşâda icazet verdi.Cenâb-ı Hak bu zâta çok sâlih ve zeki bir evlâd ihsan buyurmuş ki Hazretin kerâmâtı faslında ismi geçen İsmail Efendi’dir. Küçük yaşta ulûm-i arabiye’yi tahsile çalıştı.Bir çok fenleri gereği gibi öğrendi.Hazretten de tefsir ve “Muhtasar-ül-menâr şerhi”, “Zübdet-ül-esrar” kitabını okudu.Âlî ilimleri ve fenleri nefsinde cem’ile akran ve emsaline faik oldu. 999 senesinde Hazretle birlikte hac ettikten sonra Dâr-üs-saltanat-ı Kostantiniyye’de Sultan Murad’ın hocası fâzıl şehir Mevlânâ Sâdeddin’in meclisine devam ile ondan mülâzım ve sonra bazı medârisde müderrislik yaptılar.Şimdi Sivas’da tedris-i ulûm ile meşguldürler. Allah Muvaffak etsin.
8- Mevlânâ Muslih-üd-dîn-Sîvâsî’:Âlim,fâzıl,erbâb-ı tasniftendir.Hazretten tefsir okumuştur.Tasavvuf mesleğine sülük ederek Hazrete uzun müddetle mevâcide erişti.Hazret,hilâfetle dua edip Ankara’ya gönderdi. Orada dokuz sene kadar tâlibleri irşâddan sonra vefat ettiler.Allah rahmet eylesin.
9-Mahmud Dede:Hayli yaşlı olduğu halde mücâhede etmiş,Hazretin hizmetinde sakalını ağartmıştı.Hasan Paşa Camii’nde vaaz günlerinde Hazretin kitabını taşır,Bilâl’i Habeşî gibi önünde yürürdü.Sivas’da Bâğiler fitnesinde öldü.Allah rahmet eylesin.
10-Merzifonlu Şuayıb Dede:.Hazret hilâfetle icazet vererek Merzifon’a göndermişti.Orada vefat etti.Allah rahmet eylesin.
11– Divrikli Mahmud Dede:İcâzet vererek kasabasına göndermişti.Halen orada irşâd hizmetindedir.Allah kuvvet versin.
12 Hüseyin Dede:Canikli’dir.Caniğe nasb etmişti.Orada vefat etti.Allah rahmet etsin.
13– Mevlânâ Âbid Hâlife: Turhallı’dır. Âlim,hâkim,vera’ sahibi,temiz yürekli bir zâttır.Hazrete uzun müddet hizmetle hilâfet ve icazete mazhar olarak kasabası Turhal’a gönderilmişti.El’an orada tâlibleri irşâd etmektedir. Allah kuvvetini ziyâde eylesin.
14- Mustafa Dede: Canik’lidir.Hazrete çok zaman hizmetle tâfe-i sûfiyye meşrebinden zevk almıştır. İcazetle Caniğe gönderilmişti.Şimdi orada irşâdla meşguldür.Allah kuvvetini artırsın.
15- Â’mâ Mehmed Dede.:Zahiren â’mâ,fakat basireti (kalp gözü) açık,velayet sahibi bir zâttır.Hazret, hilâfet vermiş ve türbedarlığını buna vasiyyet buyurmuştu.Hâlen türbesi hizmetindedir.
16-İdris Dede: Kırşehirli’dir.Hazretin zaviyesinde kalarak uzun müddet hizmet etmiş,icazete mazhar olup, kasabasına gönderilmiştir.Allah muvaffak etsin.
17-Mevlânâ Muhyiddin:Emlâk nahiyesindendir.Âlim,fâkıh,çok seri yazı yazar bir zâttır.Hilâfete icazetle memleketine gönderildi.Allah muvaffak eylesin.
18- Ahmed Dede:Yakacık nahiyesindendir.Hilâfetle icazete mazhar olmuştur.Allah muvaffakiyet versin.
19-Kemal Dede:Karadeniz Ereğlisi’ndendir.Hazretin zaviyesinde kalarak yıllarca hizmet etmiş,taifenin meşrebinden de bir nebze zevk almış,mevâcid’e erişmiştir.Hazret hilâfetle icazet vererek kasabasına göndermiştir.Halen irşâd-ı talibin hizmetindedir.
20-Hacı Mustafa :Kıbrıslı’dır.Sivas’da camii yaptıran Hasan Paşa merhumun âzâdlılarındandır.Paşa’nın yanında tahsil-i ilim etmiş,vefatından sonra Hazrete gelip zaviyesinde kalarak çok zaman hizmet etmişti.Hilâfetle icazete mazhar oldu.Hâlen himet-i irşâddadır.Allah muvaffakiyet versin.
21-Hazretin mahdumlarından Pîr Mehmed Efendi:Âlim,fâzıl,selîm tabiatlı,istihracı kuvvetli, ulûm-u arabiye’de yed-i tûlâ sahibi,kemâl-i mehâret erbabından idi.Uzun zaman kadılıklarda bulunmuş,bir aralık Sivas Kadısı da olmuştu.Allah’ın lütuf ve fazlı erişerek kadılığını terk ile peder-i âlîlerinin mesleğine tâlib ve râgıb oldu.Hazretten terbiye ve teslik gördü.Libâs-ı sûfiyeye girdi.Hazret hilâfet ve icazetle dua edip makamına ikâme etti.Hazretin vefatında iki sene kadar pederlerinin makamında kaldıktan sonra irtihâl etti.Peder-i muhteremlerinin türbesinde,kubbenin altında,hazretin arka tarafında medfûndur.
Şeyhimizin âdet-i kerîmelerini imtihan ve tecrübe ederlerdi. Bu âdet sair meşâyihde de vâkidir.Rivayet olunur ki,Şeyh Habîb-i Karamânî’nin üç müridi vardı.Üçü de ehliyyet ve istihkak iddiasıyla hilafet temenni ve arzusunda idiler.Şeyh bunlara birer kuş alıp getirmelerini emretti.Getirdiler.Her birisine birer bıçak vererek:”Gidiniz, bu kuşları bir “hayy”m(hayat sahibinin) göremiyeceği hâlî bir yerde boğazlayınız.” dedi.Müridyenlerden birisi hemen orada bir duvarın,diğer birisi de bir ağacın arkasına gidip kuşları boğazlayıp geldiler.Üçüncü-ki,şeyhin nazarı bunda idi-,elindeki kuşu boğazlamadan geri geldi.Şeyh ikisine nasıl boğazladıklarını sordu.” Emr ettiğin gibi hayat sahibinin göremediği bir yerde boğazladık” dediler.Üçüncüye, “Sen ne için boğazlamayıp diri getirdin?” deyince, bu müstaîd mürîd,” Efendim,bir “hayy”in,bir hayat sahibinin göremiyeceği bir yerde kesmekliğimi emir buyurdunuz.Ben,hayy-i lâyemût olan Cenab-ı Hah’tan hâlî bir yer bulamadığım için boğazlayamadım.” Dedi.Şeyh memnun oldu.”Aferin, Allah mübarek etsin Sen huzur ve şuhûd makamına vâsıl ve hilâfet ve seccadeye müstahak oldun.” Diyerek O’na hilâfet ve icazet verip orada hazır olanları da işhâd etti.Kuşlarını boğazlayan iki müride dahi, “Sizler büutte,gaybettesiniz,mâsiyetten emîn olamazsınız.Çünkü Hakkın huzuruna arif olmayanlardan günah ve kötülük sâdır olması uzak değildir.” Buyurdu.Bunlar kusurlarını bilip istiğfar ettiler.Sonra hilâfete mazhar olan mürîn bunlar için de şefaatle himmet, asâ ve seccade verilmesi ricası üzerine onlara da hilâfet verdi. (Bkz.Şemseddin Sîvâsî Hazretleri- Dr.M. Fatih GÜNEREN sh.10-11-12-13 Şahsımıza gönderilen özel dosyadan)