MEDENİYET YOL,YOL İSE KALKINMADIR

Bu aşamada ilk kitabımız olan Şems-i Sivâsî hazretlerini yayım hayatına kazandırmış,Sivas’ta medfun bulunan bu büyük velinin türbesinin  giriş kapısına ‘’ZİLE’de doğan ‘’ ibaresini kitabeleştirmiştik.

Mübarek ömürlerinin yarı yılını Zile’de geçiren bu büyük zat ;devrin valisinin Sivas’ta  yaptırdığı camiinin inşaası sonrasında, burada halkı irşad edecek büyük bir alim,müfessir,kâmil,müderris,fâkih,muhâddis bir hazret aramaya  başlarlar.Araştırmalarının nihayetinde kendilerine (valiye) Şeyh Şemseddin hazretleri teklif edilir.’’Ağabeyim müsaade ederlerse gelirim’’ der.Vali; Zile’de ikâmet eden Muharrem Efendi’den (Halk bu mübarek zata MUALLİM  DEDE der) izin alır. Sivas’a gider ve burada haklı şöhretine kavuşur.

Nasip olursa  bu defa  Muharrem Efendi’nin kızı Safa Hatun’un oğlu KUTB’UL AKTAB ABDULÂHÂD NURÎ HAZRETLERİ’ni yayım hayatına kazandıracağız.Son çalışmaları tamamlanmış olup, kitap baskıya hazır beklemektedir.

Amacımız Kültür Şehri olan ZİLE’nin kültürüne bir nebzecikte olsa katkıda bulunmaktadır.

Araştırma son derecede zordur.Sizin bulduklarınıza sizden sonra gelenler ya da aynı yolda yürüyenler bir şeyler eklerse bu bize büyük bir mutluluk verir.

Zira ben ,İlk defa 1960 lı yıllarda çağıltı dergisinde yayınlanan  ZİLE şivelerini artırmak için, el’an dahi halkın girip çıktığı kahvelere gittim.Elimde kağıt kalem bunları kayda geçtim. Bazıları ‘’Hoca yine bir cevher buldu’’ gibi sözlerle alaya bile aldılar.Aldırmadım.Sözlere kulak kesildim.Onlara çaktırmadan kağıda döktüm.Bakıyorum ilave yok.Dönüp dolaşıyor 1983 yılında çıkardığımız HER YÖNÜYLE ZİLE kitabının  kopyası.Oysa arşivimizde  daha nice Zile kelimelerin gün yüzüne çıkacağı günü beklemektedirler.

Ömrümüz yeterse araştırmalarımız hız kesmeden sürecektir.

Neyse Medeniyet yol dedik.

1977 yılında Bingöl’e gittim. Bingöl –Genç (Genç Bingöl’ün ilçesi) arası tam Zile-Turhal arası kadar.Yol doğa şartlarına rağmen olabildiğince düz,geniş ve beton asfaltla kaplı.O tarihlerde sabah Genç’ten  Bingöl’e bir minibüs ,yaz kış durumuna göre de Bingöl’den öğleden sonra Genç’e bir minibüs. Başka zinhar yok.

O tarihlerde Zile-Turhal arası eğri büğrü alfalt olup olmadığı belli olmayan delik deşik yollar.Ve 3-5 dakikada Zile’den Turhal’a,Turhal’dan Zile’ye taksiler,otobüsler,minibüsler ,kamyonlar vs.

2012-2013 dönemi içerisinde Zile’ye tam 7 defa gelip gittim.Yıllık ihtiyaçlarımın büyük bir kısmını Zile’den karşılamaya azami ölçüde dikkat ederim. Alış-veriş ettiğim esnafın bir çoğu güldü. Bunları Kayseri’ye mi götüreceksiniz diye.

Değişik yerleri görme arzusu içinde değişik yollardan Zile’ye geliş ve gidiş yollarını denedim.

Bakın nelerle karşılaştım.Yakından uzağa doğru. Çekerek Aydıncık (Eskiköy) arasında duble yol çalışmalarının hızla yapıldığını gördüm. Yozgat-Osmanpaşa-Boğazlayan arası müthiş bir yol -ATATÜRK YOLU- deniliyor. (Hatırlatma:  bu yol 2000 yılından önce yapılmıştı.)Sadece Çekerek-Sorgun arası hariç (Herhalde bu yolu Zileliler kullanmış olduğu için) Yozgat’ın hemen hemen bütün ilçeleri duble yolla kaplı (tabii Çekerek-Kadışehri hariç.Ama,Kadışehri’nden de hızlı tren geçecek)

Tokat-Turhal, Turhal Amasya duble yol.

Reşadiye-Suşehri, Reşadiye-Niksar, Niksar Erbaa, Erbaa-Taşova, Taşova_Amasya  arası hep çift yol bakımlı ve düzgün.

Gölbaşı-Bala arası çift yol. Yol tamtakır. Bom boş yol.

Bala-Kaman (Kırşehir ve Ankara’nın ilçeleri) arası duble yol.Yollarda cirit oyna at koştur.Hakeza Kırşehir-Kaman arası çift yol. Fareler cirit atıyor.Yollar tamtakır.bomboş.Sivas- Zara arası 3 gidiş 3 geliş yollar boş.Aynı şekilde Sivas-İmranlı arası.Daha nereleri sayıyım.Yol yapımının çok zor olduğu Akdeniz kıyısındaki  Antalya-Alanya-Manavgat’ı söylemiyorum. Manavgat-Gazipaşa arası . Zile’den çok çok küçük bir kaza yol Duble.Çorum ilçelerini,Amasya ilçelerini söylemiyorum.

Zile-Turhal arası.İki defa DEMİRYOLU’nu çiğniyorsunuz,yol ilkçağdan kalma.ve binlerce araç gelip geçiyor hem de kelle koltukta.. Her  zaman söylüyorum.SAHİPSİZLİK. Amasya-Zile arası.gidenleriniz varmı bilmiyorum.Zile-Artova arası denediniz mi.Aynı şekilde Zile-Pazar arası ya da Zile Kadı şehri arası. Yol ticarette sirkilizasyondur.

Yok biz ticaret şehriyiz.Panayırımız bile var.Üstelik  Osmanlı zamanından kalma diye de övünüyoruz.

Doğru.Çocukluğumuzda Panayıra ihtiyaçlarını sağlamak için, civar il ve ilçelerden,köylerden  akın akın akın insanlar gelir,hanlar ve oteller insanlarla dolup taşardı.Yıllık ihtiyaçlarını bu kentten karşılar ve şehre  para bırakıp giderdi.(hayvan koşumları,soba,semaver her türlü bakır eşyalar-Salça pekmez ,bulgur kazanları çamaşır leğenleri- hazır giyim eşyaları-Bunlar Zile’de imal edilirdi. ‘’Rahmetli annem, hazır giyim yapan işyerlerine günde 30-40 arası tek başına gömlek dikerdi.Tabii düğmelerini dikmek de bizlere düşüyordu.Gülmeyin tanesini 20-25 kuruşa dikiyordu.’’ Her türlü demir işleri ve malları-Nacak,keser,balta,bıçak kazma,nal,çivi,zerze vs.-kalaycılık,tenekecilik -idare,şinanay,çatı olukları vs.-,manifaturacılık,kışlık yiyecekler..saymakla bitmeyecek faaliyet ve etkinlikler.

Şimdi … o güzel panayırımızın yerinde yeller esiyor…Turhal’ın Çarşamba pazarı gibi, çerçiciler geliyor,yerli esnafın  bir yılda kazanacağı paraları bir hafta 10 gün içinde toplayıp gidiyor.Nereden nereye. Şimdi geçmişle övünmek…

Yol Medeniyet,yol kalkınmadır.

Sonra oturup ağlıyoruz. KÜÇÜLEN ZİLE

Saygılarımla…

Not:Bu yazımı 30 mart seçimlerinden önce kaleme almıştım. Seçim arefesinde yanlış anlaşılır amacıyla yayınlatmayı düşünmemiştim.

30 mart seçimleri öncesi bir hafta kadar Zile’de kalmıştım.Neyse Zile-Turhal arası çift yol oluyormuş.Hayırlısı.Yalnız önceki plana göre değil, mevcut yol üzerinden çift yol.yani iki hemzemin geçitli yol.Buna da razıyız.(Ne işe yarar diye vallahi yazıyı yine yayımlamayı düşünmemiştim.)

Ancak  8-9 Ekim tarihlerinde, acil işim nedeniyle Zile’de idim.Hem de merakımı giderecektim. Zile- Turhal arası, acaba özlemini duyduğumuz yola kavuşmuştur diye. Görmez olaydım,yani Sivas Zara arasını ne bileyim ötekilerini berilerini.İYİLEŞTİRMEDEN ÖTE BİR ŞEY GÖREMEDİM.

Amasya-Zile arası da her halde planlanmaya alınmış.

İnanın yazımı bir türlü yayınlatamadım… Ta kii, eşimin birkaç gün önce Zile’ye gitmesine kadar.(7-8 Aralık 2014 de Zile’de idi.)Eşim aynen şöyle diyordu, içi yanarak ve özlemiyle tıtuştuğu kenti için “Yusufff  ZİLE köy olmuş ya”

Doğru da söylüyordu.Köyden kente,kentten de köye gündelik seferler olur.

1980 li yıllarda Zile’den Kayseri’ye, Zile’den Sivas’a, Zile’den Samsun’a günlük araçlar gidip gelirdi. Ya şimdi!..

Tabii Zile’den İstanbul’a günlük 11 sefer gidiş geliş, Zile- Bursa, Zile- İzmir, Zile Ankara’yı hiç saymıyorum.

Küçülen Zile’ye doğru yola devam…